مردی که دنیا را فروخت

مردی که دنیا را فروخت                                                                          The Man Who Sold The World

بر فراز پلکانی می رویم                                                                                 We passed upon the stair

سخن می رانیم از آنچه بوده ست                                                                We spoke of was and when

هرچند من آنجا نبوده ام                                                                             Although I wasn't there

              می گفت: دوستش بوده ام من                                                          He said I was his friend

                                      که ناگهان سر رسیده ام                                    Which came as a surprise

خیره به چشمانش، گفتم:                                                                              I spoke into his eyes

              در تنهایی مرده ای ، به گمانم                                                      I thought you died alone

    در زمان های خیلی ، خیلی دور                                                                        A long long time ago

نه، وای نه                                                                                                                Oh no, not me

هیچ گریزی نیست                                                                                        We never lost control

تو روبرو شده ای                                                                                        You're face to face

         با مردی که جهان را فروخت                                          With The Man Who Sold The World

خندیدم و دستانش را فشردم                                                                  I laughed and shook his hand

و راه خانه را در پیش گرفتم                                                                And made my way back home

در جستجوی لانه و سرزمین خود                                                            I searched for form and land

                    سالیان سال سرگردان بودم                                 For years and years I roamed

   با نگاهی خیره می نگریستم بی دلیل                                                      I gazed a gazeless stare

                               به میلیون ها مکان                                      At all the millions here

گویا در تنهایی باید می مردم                                                                           I must have died alone

      در زمان های خیلی ، خیلی دور                                                               A long, long time ago

کسی چه می داند ؟                                                                                                        Who knows?

نه، وای نه                                                                                                                Oh no, not me

هیچ گریزی نیست                                                                                        We never lost control

تو روبرو شده ای                                                                                        You're face to face

         با مردی که جهان را فروخت                                          With The Man Who Sold The World

0- دیوید بووی در این بند  (We never lost control(، با کلمات بازی کرده و معنای دوگانه‌ای به شعر افزوده است. این دوگانگی در برگردان فارسی امکان پذیر نیست. از این رو باید یکی از آن دو، ترجمه  را انتخاب کرد. بگذریم؛ معنای دیگر این بند می‌شود: هیچ واسطه ارواحی نیست... حال با این معنی نیز می توان شعر را بار دیگر خواند.  

1-      ترجمه این شعر را در 2 مهر به یاری خانم مهدیه شیخی انجام داده ام.

2-      دیوید رابرت هاوارد جونز در سال 1947 در لندن به دنیا آمد.او نام هنری دیوید بووی را برای خود برگزید.گرچه در کشور ما دیوید بووی آن چنان که شایسته است شناخته شده نیست.اما در جهان موسیقی معاصر و به خصوص موسیقی راک یکی از تاثیر گذارترین هنرمندان بوده است.او جایگاه موسیقی الکترونیک را ارتقا داد.خلاقیت او در آهنگ سازی از سویی و ترانه و اشعار پیچیده و سورئال اش از جهت دیگر از او هنرمندی منحصر به فرد ساخته است.پوشش های بووی و آرایش و گریم های اغراق آمیز او که بیشتر به بازیگران پانتومیم می ماند.تاثیر شگرفی در بین خوانندگان راک نهاد.دیووید بووی که از چهره اش به عنوان بوم نقاشی استفاده می کرد.هنرمندان دیگر را به هر چه نمایشی کردن برنامه هایشان فرا خواند.بعد از بووی خوانندگان بسیاری پیدا شدند که چهره هاشان را اغراق آمیز رنگ آمیزی می کردند؛ لنزهای رنگی استفاده می کردند و یا چون او لباس های عجیب و غریب می پوشیدند.دیوید بووی گونه دیگری از انسان معاصر را نه تنها در آثارش بلکه در ظاهر و شخصیت سازی خود معرفی نمود.او گاهی چون زنان لباس می پوشید و آرایش می نمود.و گاهی چون شخصیت های داستان های علمی تخیلی به شکل عجیب و غریبی در می آمد و ادعا می کرد که از کره دیگری به روی زمین آمده است.اما در همه حال با زن و فرزندش زندگی آرامی را می گذراند.او بازیگری بود که سن نمایش را به اندازه تمام مکان های که می رفت گسترده بود.

گسست انسان مدرن از دنیایی که سالیان درازی می پنداشت واقعی ست.هنرمندی را چون دیوید بووی دچار از هم پاشیدگی ذهنی و آشفتگی نموده است.از این روست که اگر در مقطعی از دوران هنری اش زنانه می پوشید اما هیچ گاه همجنسباز نبوده و یا اینکه او هیچ گاه  زیگی استاردست Ziggy Stardust نبوده گرچه با شخصیت او سال ها زندگی کرده است.

3-      مردی که جهان را فروخت عنوان سومین آلبوم از 24 آلبوم منتشر شده دیوید بووی است. و ترانه ی به همین نام در این آلبوم خودنمایی می کند.این آلبوم در سال 1970 و با 9 آهنگ منتشر شد.که مردی که جهان را فروخت 8 مین آهنگ آن است.

4-      شعر راوی مردی ست که در مواجه با شخص دیگری که گویا از جهان دیگر آمده است دچار آشفتگی می شود و ...

انسان امروز را می توان در لابه لای این حکایت یافت.دلهره، سرگشتگی،  نبود ایمان و... که در دنیایی امروز موج می زند. دیوید بووی این شعر را تحت تاثیر شعر Antigonish ویلیام هوگز مانز William Hughes Mearns سروده است^. در آینده شعر ویلیام هوگز مانز را می آورم.

5-      این آهنگ توسط خوانندگان و گروه های مختلفی اجرا شده است.که مشهور ترین آن ها اجرای گروه نیروانا Nirvana در سال 1993 است.صدای خسته و گرفته کرت کوبین  Kurt Cobain درونمایه اثر را به خوبی بازتاب می دهد.گرچه دیوید بووی از اینکه کرت کوبین در تنظیم آهنگ دستکاری کرده بود راضی نبود.گویا نمی خواست مردی که جهان فروخت را از دل موسیقی آلترناتیو راک بشنویم.

6-      محسن نامجو بر روی همین آهنگ (البته بر اساس تنظیم گروه نیروانا) شعر آتش برفکن را خوانده است.              

7-       در آخر...  دیوید بووی در کنار موسیقی به بازیگری هم می پردازد.سابقه بازیگری او با سابقه موسیقی او پیوند خورده است.